„Przypominanie bohaterów ziemi mławskiej, to wypełnianie ich patriotycznego testamentu” – powiedział ks. kan. Bogdan Pawłowski, rektor Sanktuarium Diecezjalnego św. Antoniego z Padwy w Ratowie.

Uroczystości rocznicowe w Mławie rozpoczęto Mszą św. polową z udziałem Oddziału Kawalerii Ochotniczej im. Pułku 4. Ułanów Zaniemeńskich, pod dowództwem Arkadiusza Chodorowskiego, prezesa Fundacji Kawalerii Ochotniczej im. Pułku 4. Ułanów. Odbyła się ona na terenie Zespołu Szkół nr 3 im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Mławie, gdzie w 1919 roku stacjonował 2. Szwadron 4. Pułku Ułanów Zaniemeńskich.

Mszy św. przewodniczył ks. kan. Bogdan Pawłowski, rektor Sanktuarium Diecezjalnego im. św. Antoniego z Padwy w Ratowie, a koncelebrował ks. Piotr Orliński, katecheta w Zespole Szkół nr 3, a zarazem krewny ułana 2. Szwadronu Mławskiego.

Ks. Bogdan Pawłowski podkreślił, że przypominanie bohaterów ziemi mławskiej, to obowiązek i powód do dumy dla obecnie żyjących oraz wypełnianie ich patriotycznego testamentu. Zadanie to wykonuje się poprzez pielęgnowanie pamięci, kultywowanie tradycji, zdobywanie wiedzy, a potem pracę dla pożytku wspólnego i dobra Ojczyzny.

„Kiedy przeżywamy ważne rocznice, sięgamy sto i więcej lat wstecz, kiedy słuchamy opowieści naszych dziadków - to okazuje się, że rzeczywiście jesteśmy tymi, którzy przyjmują na siebie wielką historię naszej Ojczyzny” – podkreślił duchowny.

Natomiast odwołując się do planowanego odsłonięcia pamiątkowego kamienia, dedykowanego 2. Szwadronowi Mławskiemu, zaznaczył, że ten kamień powinien „wyryć głęboki ślad w umysłach i sercach”.

„Pamiętajcie o tym, że niesiecie w sobie naszą historię, która wymaga z jednej strony pamięci i szacunku, a jednocześnie chce, byśmy wyciągali z niej wnioski i nieśli przed siebie to, co najpiękniejsze” – powiedział ks. Bogdan Pawłowski

Uroczystości zakończył pokaz wyszkolenia kawaleryjskiego w wykonaniu kawalerzystów Fundacji Kawalerii Ochotniczej im. Pułku 4. Ułanów i pomysłodawców uroczystości: Jackiem i Mateuszem Żywcami. Stworzyli oni na terenie powiatu mławskiego sekcję kawaleryjską w barwach 2. Szwadronu Mławskiego.

W uroczystości uczestniczyła społeczność Zespołu Szkół nr 3 im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Mławie z dyrektorem Stefanem Wojnarowskim, spadkobiercy tradycji 4. Pułku Ułanów Zaniemeńskich, a także przedstawiciele Stowarzyszenia Ratujmy Ratowo z prezes Ewą Kozłowską-Głębowicz. Stowarzyszenie to wraz z Sanktuarium św. Antoniego z Padwy było inicjatorem uczczenia 100. rocznicy utworzenia w Mławie 2. Szwadronu 4. Pułku Ułanów Zaniemeńskich.

4. Pułk Ułanów Zaniemeńskich utworzony został 1 listopada 1918 roku w Warszawie. Poszczególne szwadrony tworzone były także w Łomży, Mławie (II szwadron), Płocku, Włocławku i Białymstoku. W skład tego pułku wchodził 2. Szwadron Mławski. Każdy z pułków kawalerii wyróżniał się barwami otoku czapek. Pułk Czwarty nosił otok chabrowy i na kołnierzu bluzy munduru proporczyki chabrowo-białe. Po tym jak Błękitny Pułk w swoich bojowych potyczkach jako pierwszy przekroczył linię rzeki Niemen, zyskał prawo do posługiwania się zaszczytnym tytułem Ułanów Zaniemeńskich. Uczestniczył on w wojnie polko-bolszewickiej 1920 roku m.in. podczas wyprawy kijowskiej w maju 1920 roku.

Dowódcami pułku byli m.in. Antoni Witkowski, bohater wojny polsko-bolszewickiej zamordowany w lasach Charkowa i Zygmunt Szendzielarz ps. Łupaszka, żołnierz wyklęty, dowódca 5. Wileńskiej Brygady Armii Krajowej, 18-krotnie skazany na śmierć przez komunistyczne władze Polski. Wyrok wykonano 8 lutego 1951 roku w więzieniu na Mokotowie, a ciało zostało pochowane w tajemnicy w nieznanym przez lata miejscu. Wiosną 2013 r. badacze Instytutu Pamięci Narodowej odkryli i zabezpieczyli jego szczątki podczas prac ekshumacyjnych na terenie Kwatery na Łączce, na warszawskich Powązkach. Uroczysty pogrzeb państwowy odbył się 24 kwietnia 2016 r. na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.