„Sieć ECO jest podstawowym narzędziem osiągania pożądanego skutku w realizowaniu wspólnych zamierzeń. Wzajemne wsparcie, które z niej płynie w ważniej pracy ochrony małoletnich i towarzyszenia ofiarom, jest bezcenne i pragnę, abyście wiedzieli, że posiadacie błogosławieństwo Papieskiej Komisji” – napisał kard. Seán O’Malley OFMCap., przewodniczący Papieskiej Komisji ds. Ochrony Małoletnich (PCPM), wraz z sekretarzem gremium ks. Andrew Smallem OMI do członków Sieci ds. Ochrony Małoletnich w Kościołach Europy Środkowo-Wschodniej (ReteECO).

W dokumencie z 18 maja br. przypomniano, że  podczas ostatniego Zgromadzenia Plenarnego PCTM, Ojciec Święty upoważnił Komisję do towarzyszenia Kościołom lokalnym we wprowadzaniu w życie motu proprio Vos estis lux mundi (VELM), w szczególności art. 2 dotyczącego ustanowienia posługi towarzyszenia ofiarom. A w oparciu o nową konstytucję apostolską Praedicate Evangelium – na mocy której Papieską Komisję ds. Ochrony Małoletnich włączono w struktury Dykasterii ds. Nauki Wiary – Komisja otrzymała misję oceniania krajowych wytycznych dotyczących ochrony małoletnich.

Obecnie wyzwaniem dla krajów Europy Środkowo-Wschodniej jest przyjęcie i zapewnienie bezpieczeństwa milionom uchodźców wojennych z Ukrainy, w większości dzieci, kobiet i osób starszych. „Sieć Ochrony Małoletnich w Kościołach Europy Środkowo-Wschodniej proponowana jest jako środek i punkt odniesienia dla działaczy kościelnych, którzy pracując na pierwszej linii, mają obowiązek chronić nieletnich i osoby szczególnie zagrożone” – czytamy w liście.

Współpraca Kościołów Europy Środkowo-Wschodniej w szeroko pojętym dziele ochrony dzieci, młodzieży i dorosłych narażonych na krzywdę jest pokłosiem konferencji „Naszą wspólną misją ochrona dzieci Bożych”, która odbywała się w Warszawie w dniach 19-22 września ub. r. z inicjatywy Papieskiej Komisji ds. Ochrony Małoletnich we współpracy z Konferencją Episkopatu Polski. Koordynacji projektu podjęło się Centrum Ochrony Dziecka (COD) w Krakowie. – Zamiar podjęcia konkretnej współpracy po konferencji był wstępną intuicją organizatorów, a przebieg konferencji, wzajemne słuchanie i szczere dzielenie się doświadczeniami potwierdziło, że jest to również oczekiwanie uczestniczek i uczestników – podkreśla Ewa Kusz, wicedyrektorka COD, odpowiedzialna za projekt współpracy międzynarodowej.

Do Sieci ECO przystąpili przedstawiciele Kościołów rzymskokatolickiego i greckokatolickiego m.in. z Polski, Albanii, Chorwacji, Słowenii, Węgier, Mołdawii, Bułgarii, Czech, Ukrainy, Rosji, Estonii, Łotwy, Serbii, Czarnogóry, Macedonii Północnej i Kosowa. Do współpracy dołączyły także Kościoły w innych krajach Azji Środkowej, jak Turkmenistan, Kazachstan, Uzbekistan, Kirgistan i Tadżykistan.

– Analizując przesłane pokonferencyjne ankiety, jak i przygotowane wcześniej raporty z poszczególnych krajów (Country Reports), można wyciągnąć podstawowy wniosek, że Kościół katolicki i społeczeństwa w krajach Europy Środkowo-Wschodniej i w krajach Azji Centralnej z problematyką wykorzystania seksualnego osób małoletnich i osób bezradnych konfrontują się bardziej świadomie i aktywnie dopiero w ostatnich latach – podkreśla Ewa Kusz. Jak dodaje, dynamika tej konfrontacji przebiega jednak z różną prędkością. –  W krajach naszego regionu jesteśmy u początku budowania i realizowania polityki ochrony dzieci i młodzieży. Kraje, które reprezentują respondenci są na różnych etapach tego procesu i niektóre z nich dopiero startują. Dotyczy to zarówno wspólnot kościelnych, jak i społeczeństw w poszczególnych krajach. W różnym też stopniu problematyka ta obecna jest w mediach. Jest duża rozpiętość, jeśli chodzi o dynamikę procesu ujawniania. Są Kościoły, w których nie było do tej pory żadnych zgłoszeń. Jest też Polska, która aktualnie przeżywa falę ujawnień – wyjaśnia. Problemem, z którym borykają się niektóre osoby już zaangażowane na rzecz ochrony małoletnich to brak wsparcia ze strony przełożonych kościelnych i minimalizowanie problemu wykorzystywania seksualnego w Kościele. Brak jest też osób przygotowanych do profesjonalnego podjęcia tego tematu oraz rozeznania skali zjawiska.

Jak wyjaśnia Ewa Kusz, przykładem współpracy regionalnej i w pewnym sensie punktem odniesienia jest powołana 30 lat temu Anglophone Conference. Podobna sieć istnieje dziś także w Ameryce Południowej. Wskazuje też na specyfikę współpracy w naszym regionie. – W krajach Europy Środkowo-Wschodniej różnorodność języków, wrażliwości eklezjalnych i kulturowych stawia nasz region przed nie lada wyzwaniem. Nie mamy wspólnego języka. Współpraca wymaga tłumaczeń – dodaje.

Centrum Ochrony Dziecka stworzyło platformę internetową, na której uczestnicy  sieci będą pracować w czterech grupach: budowania systemu prewencji, współpracy z osobami skrzywdzonymi i towarzyszenia im, pomocy uchodźcom oraz w grupie prawnej. Poza spotkaniami online, platforma internetowa umożliwia również wymianę dokumentów czy opracowań. Informacje do uczestniczek i uczestników ReteECO są przesyłane w trzech językach: polskim, angielskim i włoskim.