Jakie były obowiązki pobożnego Izraelity związane z narodzeniem, w tym przypadku chłopca? Kolejnym etapem po urodzeniu, staje się brit mila, czyli przymierze obrzezania. Ma ono miejsce ósmego dnia od urodzenia, nawet jeżeli wypada w Szabas. W uroczystości biorą udział: rodzice dziecka, mohel, sandak oraz zaproszeni, np. krewni. Według tradycji, w obrzędzie symbolicznie bierze udział prorok Eliasz zwany Aniołem Przymierza. Właśnie dla niego stawia się obok fotela sandaka drugi fotel. Przez odmówienie błogosławieństwa: baruch ha-ba, co oznacza „błogosławiony, który przychodzisz”,  następuje powitanie proroka Eliasza, który w tym momencie, jak wierzono, się pojawia. Nad dzieckiem „mohel odmawia błogosławieństwo: «Błogosławiony (...), który poświęcałeś nas przykazaniami swymi i poleciłeś nam obrzezanie». Po tych słowach mohel dokonuje zabiegu brit mila”. (1) W trakcie uroczystości Józef nadał dziecku imię (2) i w ten sposób ogłosił, że jest pełnoprawnym ojcem Jezusa. Ceremonia obrzezania była namacalnym znakiem przymierza między Bogiem a narodem żydowskim, wprowadzającym dziecko do społeczności żydowskiej.

Nie możemy zapomnieć, że w Ewangelii wg św. Mateusza (Mt 1, 21) Anioł uświadamia Józefa o autorytecie, który otrzymał od samego Boga – nadaniu imienia dziecku oraz autorytecie wobec Maryi. W Ewangelii wg Łukasza (Łk  1, 31) to Maryja nadaje imię, które usłyszała podczas Zwiastowania. Jest tu jednocześnie mowa o autorytecie, a zarazem utwierdzenie małżonków we wspólnym dziele. Wszystko, co czynią, wynika z nakazu Anioła, a nie z ich upodobania.

Po czterdziestu dniach od urodzenia Jezusa należało wykupić pierworodnego w świątyni. Z powodu nieczystości Maryja wraz z dzieckiem musiała przejść oczyszczenie na dziedzińcu kobiet przy bramie Nikanora. Obrzęd polegał na błogosławieństwie udzielanym przez kapłana i skropieniu matki dziecka krwią ofiarnych zwierząt. Maryja zapewne nie oponowała, choć mogła tłumaczyć, że Dziecko, które urodziła, jest Mesjaszem, który przyszedł wybawić Izraela. Dopiero po oczyszczeniu Maryja, niosąc Jezusa, mogła wejść do świątyni wraz z Józefem.

Obrzęd ofiarowania chłopca wiązał się z wyzwoleniem Narodu Wybranego z niewoli egipskiej. Bóg przez osobę Mojżesza, przekonywał faraona, aby  zezwolił odejść Izraelitom z Egiptu. Upór władcy sprawił, że ziemię egipską nawiedziło dziesięć plag. Ostatnia z nich polegała na śmierci pierworodnych płci męskiej. Pamiętamy, że rodziny Izraelitów zostały uchronione, jeżeli dostosowały się do wskazań Mojżesza. Równolegle Żydzi zostali zobowiązani przez Pana do ofiarowywania Mu każdego pierworodnego chłopca, z tym że dziecko miało być symbolicznie wykupione, a zamiast niego mieli złożyć ofiarę z czystego zwierzęcia, np. z dwóch młodych gołębi. Obrzęd ten przypominać miał Narodowi Wybranemu, jaką ceną została okupiona jego wolność. (3) 

Oczekujący Mesjasza sprawiedliwy Symeon przywitał dziecko według zwyczaj śpiewem „Baruch haba”, słowami Psalmu 118: „błogosławiony w imię Pańskie”. W starożytności status pierworodnego syna był bardzo wysoki, a to dziecko przeznaczano zwykle do służby kapłańskiej. Symeon, jako przedstawiciel Starego Testamentu, bierze na swe ręce Nowy Testament – Jezusa Chrystusa. W ten sposób spełnia się obietnica Boga, że nie umrze, póki nie ujrzy odkupiciela Izraela.  

W tym spotkaniu uczestniczyła Anna, którą przedstawiono nam jako postać bardzo szczególną: kobietę prorokinię, starą wdowę, córkę Fanuela z pokolenia Asera, mieszkającą w świątyni świętego miasta. To nie jest dodatek dla czytelnika, który można uznać za mało istotny, ponieważ wszyscy skupiają się na Symeonie i jego słowach. Wracając do Anny, rozszyfrujmy znaczenie jej rodowodu. Fanuel, oznacza „ogień Boży” lub „światło Boga” (imię archanioła stojącego bezpośrednio przy tronie Bożym). (4) Pokolenie Asera nawiązuje do syna Jakuba, protoplasty jednego z dwunastu plemion izraelskich. (5) Zatem Anna jest ściśle związana z historią Izraela. Tym, co najbardziej zaskakuje, jest fakt, że w odróżnieniu od Symeona Anna nie wypowiada ani jednego słowa. Można powiedzieć, że jej przewodnim powołaniem jest chwalenie Boga.

Symeona wspominamy nieraz w ciągu roku w związku ze słowami wypowiedzianymi do Maryi – o mieczu boleści, który ma przebić jej serce. Można powiedzieć, że Maryja na pierwszy cios nie czekała długo, gdyż Herod w swym lęku o tron wydał wyrok śmierci na Jezusa, który był bezbronnym dzieckiem. Troska o władzę była ważniejsza i nie przeszkadzało mu to, że krzywdzi z tego powodu dzieci.

Więc co do Jezusa „nie ma żadnej wątpliwości, że chciał On podporządkować się prawu (por. Ga 4, 4), że był obrzezany i ofiarowany w Świątyni jak każdy inny Żyd Jego czasów (por. Łk 2, 21. 22. 24) i że został wychowany do zachowywania przepisów prawa. Polecał szanować prawo (por. Mt 5, 17-20) i być mu posłusznym (por. Mt 8, 4)”. (6) W tamtym bardzo ważnym etapie życia oboje z Maryją mają solidne wsparcie Józefa.    

Maria Rachel Cimińska

(1) Ninel Kameraz - Kos, Święta i obyczaje żydowskie ss.98-99, Cyklady
(2) W Ewangelii wg Mateusza (Mt 1, 21), Anioł uświadamia go o autorytecie, który otrzymał od samego Boga – nadanie imienia dziecku oraz autorytecie wobec Maryi. W Ewangelii wg Łukasza (Łk  1, 31) imię nadaję Maryja, które zakomunikowano jej podczas Zwiastowania. Jest tu jednocześnie mowa o autorytecie, ale zarazem utwierdzenie małżonków we wspólnym dziele. Wszystko co czynią, wynika z nakazu Anioła, a nie z ich upodobania.
(3) https://www.przegladprawoslawny.pl/articles.php?id_n=831&id=8
(4) https://www.jhi.pl/psj/Aniolowie_Oblicza
(5) https://www.jhi.pl/psj/Aszer
(6) Komisja do Spraw Kontaktów Religijnych z Judaizmem, Żydzi i judaizm ..., dok. cyt.

Źródło: Serwis Ewangelizacyjny e-Sancti.net